اصطلاح موسیقی کلاسیک (Classical music) اصطلاحی عام است که به موسیقی هنریِ اروپا اطلاق میشود. آغاز حیات این موسیقی را از سدههای میانه در حدود سال ۵۰۰. م میدانند که در دورههای مختلف تاریخی تا به امروز به عناوین مختلف جریان داشته است.
دورههای موسیقی غربی
موسیقی کلاسیک را ازنظر سبک و تحوّل تاریخی آن به چند دوره کوچکتر تقسیم کردهاند:
موسیقی سدههای میانه (قرون وُسطی)
این دوره با سقوط امپراتوری روم شروع و تا رنسانس در اروپا ادامه مییابد. این دوره، دوره شروع و آغازین گامهای موسیقی کلاسیک است.
موسیقی رنسانس
در این دوره، که شامل سالهای ۱۴۰۰ تا ۱۶۰۰ م میشود، موسیقی کلاسیک بهطور عمده در ایتالیا شکل گرفت و بیشتر قطعات آثار آوازی هستند.
موسیقی دوره باروک
این دوره از سال ۱۶۰۰ م شروع میشود و تا حدود ۱۷۶۰ م ادامه مییابد. لغتِ باروک در عالم هنر (نهفقط موسیقی) معادل استادانه زینت دادن و یا ماهرانه درست کردن بهکار میرود که از مشخصات بارز هنر این سالها بودهاست.
موسیقی این دوره، همانند سایر هنرهای همعصر خود، بیانگر اشرافیت و قدرت حکومتهای اروپایی بودهاست. نیاز کلیسا برای جذابتر کردن نیایش نیز در گسترش این سبک تأثیر بسیاری داشتهاست.
یکپارچگی در حالت موسیقی از ویژگیهای موسیقی این دوره است.
از معروفترین موسیقیدانان این سبک میتوان باخ و ویوالدی را نام برد.
دوره کلاسیک
دوره کلاسیک سالهای ۱۷۳۰ تا ۱۸۲۰ م را شامل میشود.
قرن هجدهم مصادف بود با جریان روشنفکری یا آزادی اندیشه از بند خرافات، که در آن طغیانی علیه متافیزیک و به نفع احساسات معمولی و روانشناسی تجربی و عملی، علیه آیین و مراسم تشریفاتی اشرافی و به نفع زندگی طبیعی و ساده، علیه خودکامگی و به نفع آزادی فردی، علیه امتیازات و حق ویژه و به نفع حقوق مساوی مردم و تعلیم و تربیت همگانی صورت گرفت. در این دوره، برای اولین بار در موسیقی، این فکر ظهور کرد که موسیقی در حقیقت همانند دیگر هنرها مقصود و هدفی ندارد، بلکه صرفاً بهخاطر خودش وجود دارد؛ یعنی موسیقی برای خودِ هنر موسیقی موجودیت مییابد. پس از دوره کلاسیک با هنر موسیقی برپایه ایده «هنر بهخاطر هنر (هنر برای هنر)» برخورد میشد.
هنر در این دوران، بیشتر متوجه سادگی است تا تزئینات ماهرانه دوران باروک، ولی درزمینه موسیقی، این رویکرد بهعکس اتفاق میافتد. برخلاف دوره باروک، در دوران کلاسیک، حالتهای مختلف و متضادی در ارائه احساس در موسیقی وجود دارد. بافت موسیقی کلاسیک نیز بیشتر هموفونیک است تا پلیفونیک. از هنرمندان برجسته این دوره میتوان از هایدن، موتزارت و بتهوون نام برد.
دوره رمانتیک
سبک رمانتیک سالهای ۱۸۲۰ تا ۱۹۱۰ م را شامل میشود. در این دوره، احساسات نقش بسزایی در موسیقی پیدا میکند. موسیقی در این دوره بهصورت ابزاری در دست آهنگساز مطرح کردن احساسات شخصی اوست. معروفترین آهنگسازان و موسیقیدانان این سبک شوپن، لیست و مندلسون هستند.
موسیقی قرن بیستم
این دوره را دوره مدرنیسم یا نوگرایی موسیقی کلاسیک میدانند. آهنگسازان این دوره هرچه بیشتر سعی کردند تا کارهای خود را از سبکهای گذشته متمایز و از باورها و قانونهای گذشته عبور کنند.
موسیقی معاصر
موسیقی معاصر از سال ۱۹۷۰ م آغاز شدهاست و تاکنون ادامه دارد. آهنگسازان معاصر بیشتر به ساختن موسیقی مینیمال و آوانگارد به نوعی مشابه جریان نوگرایی در سایر هنرها روی آوردهاند.